İslam inancında melekler, Allah’ın emriyle görev yapan nurdan varlıklardır. İnsanların hayatında önemli rolleri bulunan bu varlıkların her birinin farklı görevi ve yeri vardır. Bunlar arasında en bilinenlerden biri, insanın sağında ve solunda bulunan yazıcı meleklerdir. Peki bu meleklerin isimleri nedir, görevleri nelerdir? Gelin detaylara birlikte bakalım.
İslam kaynaklarında, insanın sağında ve solunda bulunan meleklerin isimleri Kirâmen Kâtibîn olarak geçer. Bu ifade Arapça’dır ve “Değerli Yazıcılar” anlamına gelir. Her bireyin yaptığı iyi ve kötü amelleri kaydeden bu melekler, insanın davranışlarını gözlemleyerek ona rehberlik eder. Sağdaki melek, kişinin iyi davranışlarını, hayırlarını ve sevaplarını kaydederken, soldaki melek ise kötü amellerini ve günahlarını yazar. Bu sistem, insanların yaptıkları her şeyin bir kaydı olduğunu hatırlatır ve bu nedenle kişi, davranışlarına dikkat etmelidir. Kirâmen Kâtibîn meleklerinin varlığı, İslam inancının önemli bir parçasıdır ve insanları iyi davranışlara teşvik eder. Aynı zamanda, bu melekler sayesinde insanlar, ahirette karşılaşacakları hesap gününe hazırlıklı olurlar.
Ancak bu melekler bireysel olarak da anılır:
Bu isimler, Kaf Suresi 17-18. ayetlerinde dolaylı olarak geçmektedir:
“İki melek (insanın) sağında ve solunda oturmuş, yaptıklarını yazmaktadırlar. İnsan hiçbir söz söylemez ki, yanında gözetleyen, yazmaya hazır bir melek bulunmasın.”
(Kaf Suresi, 50/17-18)
Bu ayetlerde meleklerin bireysel ismi geçmese de, tefsir kaynaklarında sağdaki meleğin Rakıyb, soldaki meleğin Atîd olduğu belirtilmiştir (Bkz. Elmalılı, İbn Kesîr, Taberî tefsirleri).
Kirâmen Kâtibîn olarak bilinen bu iki melek, insanların davranışlarını ve söylediklerini eksiksiz şekilde kaydeder. Görevleri şu şekildedir:
Bu kayıtlar, Mahşer Günü hesap zamanı geldiğinde kişinin amel defteri olarak önüne konacaktır.
“Kim zerre kadar hayır işlerse onu görür. Kim de zerre kadar şer işlerse onu görür.”
(Zilzal Suresi, 99/7-8)
İnsanlar dünyada yaptıkları her şeyi unutsalar da, meleklerin tuttuğu kayıtlar eksiksizdir. Bu defter, her bireyin hayatında önemli bir yere sahiptir. Sağdan verilenleri müjdedir, sevapları fazladır. Soldan verilenleri uyarıdır, günahları fazladır. Bu bölüm, kişinin hatalarını ve günahlarını ortaya koyar. Amel defteri, her insanın yaptığı iyilikleri ve kötülükleri açıkça gösterir. Bu anlamda, amel defteri hem bir şahitlik belgesi hem de ilahi adaletin bir göstergesidir. Kayıtlar, her insan için bir hesap günü geldiğinde, en büyük delil olacaktır.
İslam alimlerinin çoğunluğuna göre, yapılan tevbe ve pişmanlıkla bazı günahlar silinebilir. Kişi, işlediği günahlardan dolayı içsel bir huzursuzluk hissettiğinde, dönüp Allah’a yönelmekte özgürdür. Sol melek (Atîd), günah işlendiğinde hemen yazmaz; bu, Allah’ın merhametinin bir tezahürüdür. Kişi pişman olur ve tevbe ederse, günah kayda geçmeyebilir. Böylece, gerçek bir pişmanlık ve samimi bir dönüş, kişinin ruhsal temizlenmesine kapı aralar.