Osmanlı dönemi, zengin kültürel ve dini gelenekleriyle bilinirken, bu gelenekler arasında Enderun usulü teravih namazı, Ramazan ayının en özel ritüellerinden biri olarak öne çıkıyor. Bu kadim saray geleneği, Topkapı Sarayı'nın Enderun bölümünde uygulanır ve manevi bir atmosfer yaratır. Teravih namazı öncesinde okunan ezan ile başlayan bu özel gece, Kur'an-ı Kerim tilaveti, kamet, ilahi ve kasidelerle devam eder. Osmanlı sarayının ihtişamlı dini törenlerinden biri olarak, katılımcılara ruhani bir deneyim sunmaktadır. Enderun usulü teravih, Osmanlı'nın dini ve kültürel mirasının önemli bir parçası olarak günümüzde de merakla anılan ve araştırılan bir gelenek olmaya devam etmektedir.

Endurun Usulü Teravih Nedir?

Endurun usulü tervavih namazı, Osmanlı döneminin önemli bir dini geleneğidir. Bu özel namaz biçimi, adını Osmanlıda Endurun mektebinden almıştır. Endurun, Osmanlı sarayında eğitim veren özel bir kurumdu ve burada yetişen âlimler, saray erkanına ve padişaha hizmet ederlerdi. Osmanlı sarayı Endurun mektebinden çıkan hocaların kıldırdığı namaz sebebiyle, bu özel teravih uygulaması zamanla yaygınlaşmıştır.

Bu güzel gelenek, günümüze Endurun usulü teravih namazı olarak geldi. Tarihsel olarak bakıldığında, 1831 yılında Ramazan ayında musikişinas padişahlardan Sultan 2. Mahmud bulunduğu müezzinliğini Türk musikisinin dahi ismi Hamamizade İsmail Dede Efendinin yaptığı Saray Baş İmamı Zeynel Abidin Efendi kıldırdığı teravih Edunurun usulün ilk örneğidir. Musiki ve ibadet arasında benzersiz bir uyum oluşturmuş, teravih namazını daha etkileyici ve manevi bir deneyime dönüştürmüştür.

Endurun usulü teravih, klasik Osmanlı musikisi makamları kullanılarak, her rekatta farklı makamlar uygulanması ile karakterize edilir. Ramazan aylarında ibadet deneyimini zenginleştirmiş ve kültürel bir gelenek olarak asırlar boyunca sürdürülmüştür. Günümüzde de bazı camilerde ve dini törenlerde Endurun usulüyle teravih namazı kılınmaktadır.

Endurun Usulü Teravih Namazı Nasıl Kılınır?

Enderun Teravih’inin ana hedefi, değişik makamlar aracılığıyla ibadete ruhsal bir derinlik katmaktır. Bunun yanı sıra, salavatlar, ilahiler ve zikirlerle zenginleştirilen bu namaz, topluluğun camiye gelmesini teşvik eder ve huzur bulmalarına yardımcı olur.

Enderun Usulü Teravih, iki farklı şekilde kılınır.

• Birinci yöntemde, imam müezzinlere makam değişimleriyle rehberlik eder.
• İkinci yöntemde, makamlar arası geçişleri müezzinler gerçekleştirir. Bu yöntemde, ilk geceki geçişler müezzinler tarafından yapılır.

Namazda Fatiha'dan sonra okunan zamm-ı sûreler rastgele seçilmez; anlamlarına göre düzenlenir. Bu ayetler genellikle rahmet ve tesbih temalı bölümlerden oluşur.

Ramazan’ın her on günü için ayrı bir ruh hali yansıtılır:

• İlk on günde, Ramazan ayına erişmenin mutluluğunu ifade eden ilahiler söylenir.
• İkinci on günde, Allah'tan bağış ve şefkat dileğiyle ilahiler sunulur.
• O günde, Ramazan’ın sona ermesinin getirdiği hüzün duygusunu dile getiren ilahiler seçilir.

Enderun Teravih Namazı, her dördüncü rekâtı Türk müziğinin değişik makamlarında icra edilen, bu makamların ilahilerle zenginleştirildiği ve müezzinlerin makamlar arasında salavat eşliğinde geçiş yaptığı, Osmanlı Enderun Mektebi'nden kalan özel bir ibadet geleneğidir.

Bu namazda en yaygın olarak tercih edilen makamlar Hicaz, Segâh, Isfahan, Uşşak ve Acemaşiran'dır. Makamların belirgin özellikleri sayesinde, Teravih'e geç kalan bir kişi, hocaların hangi rekâtta bulunduğunu makamdan anlayabilir.

Günümüzde, Diyanet İşleri Başkanlığı'nın desteğiyle Enderun Usulü Teravih Namazı yeniden hayata geçirilmeye çalışılmaktadır.

İstanbul İftar Vakitleri için tıklayınız

Endurun Usulü Teravih Namazı Hangi Camilerde Kılınır?

Ataşehir

• Mimar Sinan Camii → 1, 8, 15, 22 Mart (Cumartesi)
• Aksekili Mehmet Uslu Camii → 6 Mart (Perşembe)
• Esat Paşa Merkez Camii → 13 Mart (Perşembe)
• İçerenköy Merkez Camii → 20 Mart (Perşembe)
• Hacı Osman Camii → 27 Mart (Perşembe)

Avcılar

• Merkez Ulu Camii → 28 Şubat (Cuma)
• Kemalpaşa Camii → 2 Mart (Pazar)
• Şehit Tahsin Gerekli Camii → 4 Mart (Salı)
• Yeşilkent Merkez Cahide Yılmaz Camii → 6 Mart (Perşembe)
• Cihangir Camii → 8 Mart (Cumartesi)
• Ispartakule Bizimevler Camii → 10 Mart (Pazartesi)
• Fetih Camii → 12 Mart (Çarşamba)
• Hz. Ebubekir Camii → 14 Mart (Cuma)
• Hacıosmanağa Camii → 16 Mart (Pazar)
• Kevser Camii → 18 Mart (Salı)
• Denizköşkler Camii → 20 Mart (Perşembe)
• Kalkandelen Camii → 22 Mart (Cumartesi)
• Şükriye Yoluç Camii → 24 Mart (Pazartesi)
• Gümüşpala Camii → 26 Mart (Çarşamba)
• Firuzköy Camii → 28 Mart (Cuma)

Bahçelievler

• Şirinevler Ulu Camii → 10 Mart (Pazartesi)
• Yeni Bosna Merkez Camii → 22 Mart (Cumartesi)

Bakırköy

• Ataköy Ömer Duruk Camii → 1-29 Mart (Her gün)

Beylikdüzü

• Fatih Sultan Mehmet Camii → 8 Mart (Cumartesi)
• Hz. Ebubekir Camii → 15 Mart (Cumartesi)
• Mevlana Camii → 22 Mart (Cumartesi)
• Gürpınar Merkez Camii → 29 Mart (Cumartesi)

Çekmeköy

• Hacı Yusuf Cebir M. Camii → 3, 17 Mart (Pazartesi)
• Alemdağ Merkez Camii → 6 Mart (Perşembe)
• Ensar Camii → 10 Mart (Pazartesi)
• Yeşilkayalar Camii → 12 Mart (Çarşamba)
• Hacı Yüksel Erdoğan Camii → 15 Mart (Cumartesi)
• Taşdelen Ayşe Valide Camii → 20 Mart (Perşembe)
• Merkez Alpkaya Camii → 22 Mart (Cumartesi)
• Refah Camii → 24 Mart (Pazartesi)
• Alemdağ Kevser Camii → 27 Mart (Perşembe)

Eyüpsultan

• Eyüpsultan Camii → 28 Şubat - 28 Mart (Her gün)

Fatih

• Ayasofya-i Kebir Camii Şerifi → 1-29 Mart (Her gün)
• Fatih Camii → 1-29 Mart (Her gün)
• Yeni Camii → 1-29 Mart (Her gün)

Kadıköy

• Fenerbahçe Camii → 1-29 Mart (Her gün)
• Sahra-i Cedit Camii → 1-29 Mart (Her gün)

Kağıthane

• Çeliktepe Aydınlar Camii → 8 Mart (Cumartesi)

Kartal

• Kültür Fazilet Camii → 2 Mart (Pazar)
• Mehmet Akif Ersoy Camii → 8 Mart (Cumartesi)
• Soğanlık Ulu Camii → 13 Mart (Perşembe)
• Erenler Camii → 15 Mart (Cumartesi)
• Uğur Mumcu Yunus Emre Camii → 20 Mart (Perşembe)
• Soğanlık Merkez Camii → 22 Mart (Cumartesi)
• Kavaklı Camii → 26 Mart (Çarşamba)

Küçükçekmece

• Cennet Mh. Yavuz Selim Camii → 9 Mart (Pazar)
• Hacı Ömer Çetinsaya Camii → 15 Mart (Cumartesi)
• Çamlıkaltı Mehmet Akif Camii → 22 Mart (Cumartesi)

Maltepe

• Cumhuriyet Camii → Salı ve Perşembe Günleri

Pendik

• Perdik Çarşı Camii → 28 Şubat (Cuma)
• Yenişehir Ulu Camii → 3 Mart (Pazartesi)
• Bademlik Gülbeden Hatun Camii → 5 Mart (Çarşamba)
• Kaynarca Merkez Camii → 7 Mart (Cuma)
• Güzelyalı Ömer Hekim Camii → 10 Mart (Pazartesi)
• Kurtköy Merkez Camii → 12 Mart (Çarşamba)
• Amine Hatun Camii → 14 Mart (Cuma)
• Hüsnü Kırkan Gül Camii → 17 Mart (Pazartesi)
• Hafız İsmail Biçer Camii → 19 Mart (Çarşamba)
• Kavakpınar Hacıhasan Büyükyılmaz Camii → 21 Mart (Cuma)
• Şeyhli Akşemsettin Camii → 24 Mart (Pazartesi)
• Ertuğrul Gazi Mh. Merkez Camii → 26 Mart (Çarşamba)

Sancaktepe

• Samandıra Ebubekir Sıddık Camii → 14 Mart (Cuma)
• Fatma Fitnat Hanım Camii → 21 Mart (Cuma)
• Yenidoğan Merkez Hacı Ahmet Çolak Camii → 25 Mart (Salı)

Sarıyer

• Emirgan Hamid-i Evvel Camii → Cumartesi Günleri

Üsküdar

• Valide-i Cedit Camii → 1, 2, 7, 8, 14, 15, 21, 22 Mart
• Selami Ali Fahrettin Tivnikli Camii → 5 Mart (Çarşamba)
• Altunizade Erzurum Sitesi Camii → 16 Mart (Pazar)
• Beylerbeyi Hamidi Evvel Camii → 23 Mart (Pazar)

Ümraniye

• Medine Camii
• Çakmak Merkez Camii
• Hacı Hakkı Ekşi Camii
• Meyveli Bahçe Camii
• Ihlamurkuyu Merkez Camii
• Halilürrahman Camii

Zeytinburnu

• Seyyid Nizam Camii → 3 Mart (Pazartesi)
• Tepebağ Dutluk Camii → 10 Mart (Pazartesi)
• Ulu Camii → 17 Mart (Pazartesi)